 
 ILGIN’DAKİ TARİHİ VE KÜLTÜREL YAPILAR1- LALA MUSTAFA PAŞA CAMİİ VE KÜLLİYESİ
Güney ve batıdan yol, doğudan kervansaray ve dabhane odaları ile çevrilidir. Kuzeyde ise şadırvanlı avlusu bulunmaktadır. Konumu vakfiyesinde ayrıntılı olarak tarif edilen yapı, kitabesine göre hicri 984 (M 1576)yılında Lala Mustafa Paşa tarafından yaptırılmıştır. Burası aynı zamanda külliyenin ilk yapılan bölümü olup, bazı kaynaklarda Mimar Sinan’nın adı geçmektedir.
Camii dıştan yaklaşık 16X17.30 m ölçülerinde kareye yakın dikdörtgen bir alana inşa edilmiştir.
2-PİR HÜSEYİN BEY (ÇUKUR )CAMİİ
Etrafı sonradan doldurulduğundan yol seviyesinden 1.5 m aşağıda kalmıştır. Bu nedenle halk arasında “Çukur camii”diye anılır. Minber ve minare haricindeki mimari organları tamamen yenilenmiştir. Kitabesi yoktur.15.yüzyılda ve Karaman oğulları döneminde,Turgut oğlu Pir Hüseyin Bey tarafından yaptırılmıştır. İçten içe 33.10X17.00 m ebadında enine planlı, dörderli sekiz sütun dizisine sahiptir.
3-ŞEYH BEDREDDİN (SEYFUDDİN İSA) TÜRBESİ
İlçenin doğusunda Şeyh Bedreddin mah.ve ulu mezarlığın yanındaki bir şahıs bahçesinde bulunmaktadır. Kitabesinde yapının 1286 miladi yılında Seyfuddin Emir Balaban adına yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Türbe; alt kat, üst kat ve piramidal külah olmak üzere üç bölümden teşekkül etmiştir.
Kemerin üstünde türbenin kitabesi yer almaktadır. Bu kitabede “ Bismillahirrahmanirrahim” bu mübarek türbe, büyük sultan din ve dünyanın sığınağı Ebu’L-Feth Mes’ut Bin Keyhüsrev müslümanların barınağı gününde Emir Sa’deddin İsa bin Yusuf bin Seyfuddin Emir Balaban adına yaptırıldı. Hicri 685, Miladi 1286.
4-HANDEVİ-GANDEVİ TÜRBESİ
Kaplıcanın batısında caminin hemen yanında, Akşehir karayolunun üzerinde bulunmaktadır. Kitabesi yoktur. Fakat ele geçen vesikalara göre 16.yüzyılın sonları veya 17.yüzyılın başlarına Tarihlenecek Osmanlı devri türbelerindendir.
Bu türbede Handevi adlı bir kişinin yattığı türbenin yakınında Handevi zaviyesi olduğu ve bu zaviyeden “Kıdani”olarak bahsedildiği bilinmektedir. Ayrıca Ilgın şeriye sicil defterinde bu türbeden bahsedilmektedir.
5-HACI SATILMIŞ TÜRBESİ
Hacı satılmış bey Mevlana dönemi Horasan erlerinden bir zat olup halen Çukur Camii önünden otogara giden yol üzerinde yolun sağ tarafında üstü açık bir mezardır.
6-ESKİ ASKERLİK ŞUBESİ (Redif taburu Merkez konağı)
Askerlik Şubesi binası bodrum üzerinde iki katlıdır Kitabesi olmamasına rağmen Konya salnamesinde eski hükümet konağı ile Jandarma konağının H.1310 M.1893 yılında yapıldığı belirtilmektedir. 12X23 m. Ölçüsünde olan bu bina kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen plan üzerine oturtulmuştur.Girişi kuzey cephesinde olan yapı kesme taşlarla yapılmıştır. |
